سالن صدابرداری آهنگ‌سازی و مهندسی صدا > نزدیکی و همپوشانی‌ها

 

برگشت صدا و افکت که اصول را به حالت طبیعی برمی‌گرداند خیلی مهم است و این برگشت را در استودیو تا حدود امکان مهار می‌کنند. زمانی‌که شما صدای خواننده را در حالت اجرای زنده در سالن صدابرداری و یا سالن تئاتر می‌شنوید صدای او توسط امواج هوا در فضا پخش‌شده و گوش شما آن را دریافت می‌کند.

بعضی از امواج مستقیماً وارد گوشه شما می‌شوند اما غالباً با دیوارها و غیره برخورد کرده و برگشت می‌کنند درنتیجه به پرده گوش شما می‌رسند. این ترکیب انعکاس صوتی که به گوش شنونده می‌رسد بعد از سیگنال اصلی است و افکت هال نام دارد. نوع این هال بستگی به بزرگی محل دارد و موادی که برای روکش دیوارها مصرف‌شده است. یک سالن بزرگ پوشیده از سنگ و یا دیوار سنگی مدت زیادی هال را نگه می‌دارد به این معنی که امواج مدت‌ها در فضا انعکاس دارند سنگ و کاشی از جهت آکوستیک صدا را خیلی روشن منعکس می‌کنند به‌عبارتی امواج را به‌طورکلی منعکس می‌کنند. درصورتی‌که اگر دیوارها از پارچه باشد فقط بخشی از آن منعکس می‌شود. چنانچه یک اتاق کوچک همراه با مبل پرده و اشیاء این‌گونه باشد انعکاس صدا کوتاه مانده و محو می‌شود.

بعضی از ساختمان‌ها با شرایط خاص آکوستیک ساخته می‌شوند برای مثال در کلیسا با داشتن سالن بزرگ صاف و مسطح اصوات مدت‌ها مثل اگوی سالن باقی می‌مانند به‌همین دلیل اصوات کر و موسیقی ارگ خیلی درخشان به صدا درمی‌آید. برعکس یک سالن تئاتر به‌خاطر متن نیک بازیگر می‌گوید طوری ساخته‌شده که برگشت صدا کم باشد و حتی صندلی تماشاگر هم از جنس نرم است و امواج را می‌بلعد.

متروهای کاشی‌کاری شده لندن دارای انعکاس صدای هال قوی است به‌همین دلیل موزیسین‌های خیابانی از این راهروها استفاده می‌کنند. یک مثال ساده توجه کنید وقتی‌که دست می‌زنید گوش بدهید که چگونه این صدا پخش می‌شود. در داخل حمام توری است و در اطاق خواب طور دیگر.

زمانی‌که در استودیو جلوی میکروفون می‌خوانید باید فاصله دهان شما از میکروفون بین ده تا چهل و پنج سانتی‌متر باشد به‌این‌ترتیب میکروفون صدای شما را گرفته و هال کمی ایجاد می‌شود از آن گذشته بعضی از استودیوها اتاق امواج مرده دارند. میکروفون در حکم گوش سیستم ضبط است اما در اجرای زنده بین دهان شما و گوش شنوندگان فاصله بسیار زیادی است. به‌همین‌جهت مقداری هال به محل اجرا می‌دهند که تاثیر این فاصله بین دهان شما و گوش شنونده رابطه برقرار شود.

زمانی‌که شما در محلی از طبیعت نشسته و یک نفر در گوش شما حرف می‌زند هال وجود ندارد. در این حالت نباید انعکاس را بازسازی کرد حتی در کار میکس استودیو هم لازم نیست مگر به‌عنوان افکت اسم شیان جلوه‌های ویژه بکار رود. در یک استودیوی بزرگ برای ضبط زنده باید طوری ساخته شود که نیازی به هال مصنوعی نداشته باشد. برای ضبط در این استودیو از دو میکروفن استفاده می‌کنند یکی برای صدای شما و دیگری برای فضای اتاق که به‌طور طبیعی است بعد سیگنال هر دو را با هم میکس و مخلوط می‌کنند.

دستگاه هال که به‌طور معمول در استدیو هست از نوع دیجیتال است که تمام حالات طبیعی هال را به‌طور مصنوعی می‌سازد از کلیسا گرفته تا حمام و همه‌چیز در گرو همان دکمه‌های میز استودیو است که مثل یک سالن بزرگ اجرا برای آزمایش در اختیار ما است.

اکو  Echo

اکو یا دین یک دستگاه افکت است. این دستگاه بعد از دریافت صدا آن را با زمان کمی برگشت می‌دهد تعداد و اندازه این تکرار را می‌شود تنظیم کرد. اکو را می‌شود فرم ساده برگشت صدای هال دانست مثل یک اتاق با دو دیوار فرض کرد که صدا به این طرف و آن طرف می‌پرد نه مثل اتاق با چهار دیوار کف و سقف.

سرعت کم اکو که درواقع متداول‌ترین است یا اسلب بک با تاخیر بین پنجاه و صد و پنجاه میلی‌ثانیه یک هزارم ثانیه است که این تکرار را در قدیم برای راک ان رول بکار می‌برند و یا اگوی کوهستان همراه با تاخیر زمان زیادتر و تکرار بیشتر که کم‌کم صدا محو می‌شود. این نوع به‌کارگیری تاخیر در تولید موسیقی حرکات موزون مؤثر است. چنانچه با طبل الکترونیکی که همیشه با سرعت ثابت و یکنواخت می‌نوازد دستگاه اکو را می‌شود طوری قرارداد که بین ریتم و شنوایی صدای پژواک تولید شود.

برای اکو دستگاه‌های دیگری هم وجود دارند. این دستگاه‌ها سیگنال اصلی را همراه با تاخیر حداقل و با تغییر جدید در سیگنال اصلی ترکیب می‌کند اما گوش هر دو سیگنال را از هم جدا تشخیص نمی‌دهد نام این دستگاه‌ها فلان گل فاضل افکت کوروس است. این دستگاه‌ها می‌توانند افکت‌های جالبی تولید کنند.

این دستگاه‌های افکت باید کامل به کار برده شوند و برای تمام افکت‌ها معتبرند و زمانی شنونده فکر را بشناسد شاید که بیشتر از صدای تو به فکر توجه کند. اما افکت‌هایی که از صدای اصلی بالاتر باشد می‌تواند مزاحمت ایجاد کند درست مثل سازی که در میکس بالاتر از همه باشد. لیبل افکت باید مثل سازها قسمتی از مجموعه صدا در نظر گرفته شود.

تراک دوبل اتوماتیک

با این افکت کوشش بر آن است که فکر دوم را کپی کنند که در بخش استودیوی چند باندی گفته شد. به‌طور طبیعی تراک دوبله یک‌صدا داشته و طوری به کار می‌رود که برگشت خیلی قوی و پر باشد چراکه دوبل یک‌صدا که فقط از یک پیانو و یا گیتار آکوستیک همراهی‌کننده تشکیل‌شده باشد گیتار آکوستیک غیر برقی اصل با کیفیتی نسبتاً تعجب‌آور شنیده می‌شود. در این حالت بهتر است که چندصدایی و یا همراه با صدای پس‌زمینه خوانده شود.

با تراک دوبل اتوماتیک کوشش بر آن است که این تکنیک را تقلید کنند طوری که صدای آواز با حداقل زمانی باشد و تاخیر زیروبم اسباب تقویت شود در حالت گسترده‌تر مجموعه اصوات این تکنیک سردتر است چراکه دوبل است به‌همین دلیل این افکت برای گیتاریست ها جالب‌تر از خوانندگان است.

افکت ضبط‌صوت

با دستگاه ضبط هم می‌توان افکت‌های مختلفی را ایجاد کرد. آنچه خیلی متداول و هم‌زمان مورداستفاده است به فکر واری و اسپید است. این افکت صدا را مهندس صدا می‌تواند با یک تنظیم سرعت باند بالاتر و یا فشرده‌تر کند به‌طوری‌که موسیقی روی باند بالاتر و یا پایین‌تر به صدا درآید. استفاده از آن زمانی مثبت است که صدای یک تون کمی برای شما بالا باشد. زمانی ک بان را کمی آهسته‌تر به حرکت درآوریم زیروبم تن در پشت خط کمی فشرده می‌شود و دراین‌صورت شما می‌توانید تن بالایی را بهتر بخوانید. بعد اگر باند در سرعت درست خود به حرکت درآید صدای شما بالاتر است و اگر انگار طوری است که شما خواننده‌ای. البته باید توجه داشته باشید که سرعت خیلی تغییر نکند چون‌که صدا به‌اصطلاح میکی‌موس کمدی یا جیر جیر رگبار می‌شود. زمانی‌که صدایی مثل صحبت و یا خوانندگی را ضبط کرده باشی و و ضبط را برعکس برگردانی صدای نوظهوری می‌شنوی نامفهوم و درهم برهم و این یک حقه استودیویی بود که در دهه هزار و نهصد و شصت خیلی در جامعه اروپایی محبوب شد.

انتقال‌دهنده کوک صدا پیچ ترنس پوزر  pitch transposer

این دستگاه می‌تواند صدا را مجدداً طوری برگرداند که فواصل یک‌صدا بالاتر و یا پائین‌تر به صدا درآید با. با کمک این دستگاه می‌شود یک چندصدایی را با فواصل مصنوعی تغییر داد و خطا آواز کاملاً جدیدی تولید کرد. کار این دستگاه به شکل معمول این‌طور است که با ایجاد صدای مصنوعی هر فاصله بزرگ‌تر از قبل خوانده خواهد شد. بنابراین بهتر است که همیشه برای قطعات چندصدایی بکار گرفته شود.

سمپلر  sampler

با وجود این‌که لغت به‌طور طبیعی ۱ قسمت کیبورد در نظر می‌آورد اما برای خواننده خیلی مهم است که بداند با سمپل چه می‌تواند بکند و چگونه می‌تواند سمپل را کمکی برای خوانندگی باشد و از این تلاش و کوشش چه نتیجه‌ای به دست می‌آید.

سندلر ۱ دستگاه ضبط دیجیتال است که هر سیگنال صوتی را ضبط کرده و با فشار دکمه فوری پس می‌دهد طول و کیفیت سیگنال که ضبط و یا سمپل می‌شود بسته به کیفیت دستگاه سمپل رست. سمپر که امروزه در اغلب استودیوهای موسیقی مورد استفاده است آقایی ۹۰۰ اس است که با آن تمام باندهای ۱ سمپل را از ۱۲ و ۷۵ ثانیه می‌توان ضبط کرد تا آقایی ۱۱۰۰ اس که می‌شود سمپل تا زمان ۳ دقیقه و ۱۰ ثانیه با کیفیت سی‌دی می‌شود ضبط کرد.

در ضبط ۱ اثر موسیقی با سرعت ثابت و ۱ سمپل رو خوب می‌توان قسمتی را ضبط کرد و آن قسمت درست قطعه را برای تمام قطعه بکار برد. ۱ سمپل می‌تواند سمپل شما را در هم زیروبم دلخواه برگرداند طوری که اصوات زیر زمانی کوتاه و اصوات بم زمانی بلندتر داشته باشد به نسبت صدای اصلی در پیچ انتقال‌دهنده کوک زمان کوتاه و یا کشیده موجود ندارد. زمانی‌که سمپل تو برای مثال ۱ اکتاو بالاتر ضبط شود سرعت آن دوبرابر ضبط است زمانی‌که ۱ اکتاو بم‌تر ضبط شود سرعت آن فقط نصف سرعت است. مثالی که آورده شد ۱ ترفند یا برگردان ضبط بود. به‌عبارتی زمانی‌که آخرین برگردون آواز تو در اصوات گام‌های بالایی به‌عنوان نتیجه برگردان باشد بخشی مناسب برگردانده شده و به گام اصلی رسیده که به همان آخرین برگردان موسیقی مطابقت می‌کند. عمل سمپر در جای خود ۱ سمپل گسترش زمانی است بنابراین مجدداً هماهنگ خواهد شد.

بعد از این‌که تا حدودی راجع ب امکانات گفته شد می‌شود بخشی از آواز را در ۱ قسمت با کمک سندلر تغییر داد. با توجه به این‌که این جریان ۱ نوع دستبرد به زمان می‌تواند باشد! و البته امکان آن هست که این طرز کار با دستگاه‌های مختلف انجام شود و زمان زیاد را بگیرد چنانچه یک‌بار دیگر خوانده شود اما سندلر نشان می‌دهد که چه کارایی دارد. زمانی‌که سمپل ضبط شود مثل هر قسمت دیگر آغاز شده و همانگونه کار خواهد شد.

کاربرد ادامه افکت‌های دیگر

در ارتباط با افکت افکت‌های منحصربه‌فرد و بسیار مناسب وجود دارد که با دستگاه استودیو می‌شود انجام داد. با کار در استودیوی فکرهای جدیدی کشف می‌شود و دائم رشد صعودی می‌کند. در این بحث چند فکر دیگر که شاید بعضی را شنیده باشیم اسم می‌آوریم:

افکت پانوراما  panorama-effect

این افکت حالت صداهای سمت چپ و راست بلندگو در دستگاه‌های های فای است. به‌طور طبیعی صدای آوازی در بین این استریو قرار می‌گیرد و اگر نیاز باشد می‌توان در پس‌زمینه صدا کمی جابه‌جایی ایجاد کرد.

اکس سایتر  exciter-effect

۱ دستگاهی است که اصوات را به‌طور شفاف نمایان می‌سازد. به‌عبارتی می‌تواند صدای تو را بسیار شفاف‌تر کند. این ۱ اغراق سازی در صدا است و با این اغراق کردن صدای شما طوری به گوش می‌رسد مثل این‌که روی ۱ ورقه فلزی است. یک‌بار خیلی ساده امتحان کنید. بعد گوش به صدای غیرواقعی بدهید فراموش نشود که باید چند بار آزمایش کنید. سرآخر می‌توانید صدای مورد نظرت آوازت را به دست بیاوری.

ورود به استودیو

زمانی‌که خود را آماده ساختی بااطمینان کامل به سوی استودیو حرکت کن. با آماده‌سازی از قبل نه‌تنها درست می‌خوانید بلکه کوشش دارید که احساس شرایط شخصی و آگاهی خود را در اصوات منعکس سازید.

استودیو را مثل صحن در نظر بگیرید در صحنه فقط ۱ نوبت برای دروس خواندن دارید. در استودیو می‌توانید بارها تکرار کنید تا زمانی‌که درست ضبط شود نکات اگر جمله‌ای را غلط خواندید با کوشش دوباره به اجرای درست آن خواهید رسید. یادتان باشد که با تکرار پی‌درپی خسته و کسل و حتی ناامید می‌شوید و این در صدای شما تاثیر خواهد داشت اگرچه در استودیو به‌ندرت می‌شود احساس اصلی خود را ظاهر ساخت.

ضبط

زمانی‌که به استودیو وارد می‌شوید ابتدا آرامش خود را حفظ کنید و مثل ۱ ورزشکار خودرو کم‌کم گرم کنید چون هنوز فرصت دارید و مهندس صدا در حال آماده‌سازی دستگاه برای کار شما است. ابتدا در استودیو قسمتی از آواز خود را می‌خوانید که صدابردار لیبل صدای شما را برای ضبط داشته باشد.

شاید که اولین براش صدای شما در ضبط اول مناسب باشد چون سرحال هستید. برای اطمینان چند بار دیگر بخوانید چون به‌هرحال باند خالی دارید! بعد از این‌که ۴ یا ۵ باند را خواندید گوش بدهید و بهترین را انتخاب کنید. در عمل این چند بار شنیدن کمی مساله ساز است چون‌که همه شبیه هم هستند. به هر جهت باید با سلیقه خودتان و صدابردار بهترین بدرو برداشت را انتخاب کنید.

ضبط در استودیو صدابرداری و آهنگ‌سازی و مهندسی صدا > نزدیکی و همپوشانی ها